۳۱ درصد از برنامه تولیدی خودرو محقق نشد

به گزارش خودروکار -  کارنامه تولید خودروی سواری در سال ۱۴۰۳ حکایت از آن دارد که  تولید سواری‌‌‌ها در سال گذشته حتی به ۹۰۰ هزار دستگاه نیز نرسیده است. این در شرایطی است که  وزارت صمت در ابتدای سال ۱۴۰۳هدف‌‌‌گذاری تولید یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه خودروی سواری را اعلام کرده بود. آمار منتشر‌شده در سامانه کدال حاکی از آن است که سه خودروساز بزرگ کشور طی سال گذشته ۸۹۷ هزار و ۶۲۷ دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌‌‌اند،  این در شرایطی است که آمار تولید این دست از خودروها در سال ۱۴۰۲ به ۹۱۹ هزار و ۴۹۹ دستگاه می‌‌‌رسید،  بنابراین خودروسازان داخلی در سال گذشته ۲۱ هزار و ۸۷۲ دستگاه معادل ۲.۴ درصد کمتر تولید کرده‌‌‌اند.

مقایسه رقم ثبت‌شده برای تولید خودروی سواری در سال گذشته با هدف اعلامی یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاهی نشان می‌‌‌دهد که خودروسازان طی این سال ۳۱ درصد از برنامه تولید را عملیاتی نکردند. شش عامل عمده را می‌توان در افت تولید خودروسازان طی سال ۱۴۰۳ موثر دانست. یکی از این عوامل عدم‌تامین ارز در ابتدای سال بود. در واقع برای خودروسازان تا اواسط تابستان سال گذشته هیچ ارزی تخصیص نیافت و اگر ارزی هم به آنها داده شد از ارز تخصیصی سال پیش از آن بود. با توجه به اینکه اساسا مواد اولیه و برخی از قطعات موردنیاز خودروسازان وارداتی است،  عدم‌تخصیص ارز تاثیر بسیار منفی روی تیراژ آنها داشته است. تا جایی که خودروسازان برای تامین ارز به صادرات پسته و قیر و محصولات پتروشیمی روی آوردند.

اما مشکلات ارزی پس از تخصیص در تابستان نیز تمام نشد،  اوایل زمستان سال گذشته،  ارز نیمایی به طور رسمی حذف شده و نرخ ارز تجاری شناور شد. تصمیمی که با وجود تاثیرات مثبت در بلندمدت برای صنعت خودرو،  در کوتاه‌مدت هزینه تولید آنها را به شدت افزایش داد. چراکه آنها مجبور بودند ارز را به قیمت بالاتری تامین کنند و بنابراین مشکلات مالی آنها عمیق‌‌‌تر شد. بسیاری اعتقاد داشتند که رشد هزینه تامین ارز برای خودروسازان در عمل تاثیر افزایش رسمی قیمت خودرو را که آبان ماه سال گذشته رخ داد از بین برده است. افزایش قیمت دیرهنگام،   که تاخیر آن را می‌توان به عنوان عامل سوم افت تولید خودرو در نظر گرفت.

28 آبان ماه بود که قیمت‌‌‌های جدید محصولات خودروسازان داخلی اعلام شد. اما مشکل این بود که اعلام قیمت بعد از 18 ماه فریز قیمتی اتفاق افتاد. خودروسازان از ابتدای سال گذشته در انتظار افزایش قیمت بودند و حتی در مقاطعی تولید خود را کاهش دادند تا بعد از افزایش قیمت بتوانند تولید بیشتری داشته باشند و محصولاتشان را به قیمت بالاتری بفروشند اما تا اواخر هشتمین ماه از سال خبری از رشد قیمت نبود. بنابراین این موضوع را می‌توان از مهم‌ترین علل کاهش تولید خودروی سواری طی سال گذشته دانست.

عامل چهارم نیز قطعی‌‌‌های مکرر برق بود. طی سال پیش و به‌خصوص در تابستان قطعی برق، صنایع مختلف از جمله خودروسازی را تحت‌تاثیر قرار داد. به شکلی که به طور مکرر روند تولید قطع می‌‌‌شد و امکان ادامه آن نبود. این موضوع نیز از حیث اهمیت برای افت تولید خودرو بسیار قابل‌توجه بوده است.

اما خودروسازان احتمالا در سال گذشته با مشکل تامین قطعه نیز مواجه بودند،  چراکه میزان بدهی خودروسازان به تولیدکنندگان قطعه افزایشی بود. آخرین آمار منتشر شده در این باره نشان می‌‌‌دهد که این بدهی به 125 همت رسیده است. موضوعی که باعث شده که حالا قطعه‌‌‌سازان نیز مانند خودروسازان وارد ورطه زیان شوند. آن‌طور که آرش محبی‌‌‌نژاد،  دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌‌‌سازان خودروی کشور در صفحه شخصی خود در X (توییتر سابق) اعلام کرده،  زیان خودروسازان به 350 میلیون دلار رسیده است. در چنین شرایطی طبیعی است که تامین قطعه به خوبی انجام نشود،  کمااینکه برخی آمارهای دیگر مانند گزارش مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس و شامخ که توسط اتاق بازرگانی ایران منتشر می‌‌‌شود نیز حاکی از رشد موجودی محصول نهایی در انبار برای خودروسازان بود.

اما عامل ششم نیز حذف برخی خودروهای پرتیراژ در سال گذشته بود. این محصولات گرچه زیان زیادی را به خودروساز تحمیل می‌‌‌کردند اما آمار تولید را بالا نگه می‌‌‌داشتند،  مانند پژو پارس که سهم مهمی از تولید ایران خودرو داشت. گرچه خودروهای دیگر جایگزین آن محصولات شده‌‌‌اند اما فرآیند جایگزینی زمان‌‌‌بر است و این گپ زمانی موجب افت تولید در آمار کلی می‌‌‌شود.

جزئیات تولید خودرو در 1403
بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال،  ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو توانسته در سال گذشته 537 هزار و 429 دستگاه محصول سواری را به تولید برساند. این شرکت در سال 1402،  535هزار و 636دستگاه تولید داشت. بنابراین تیراژ این شرکت در 1403 نسبت به سال پیش از آن رشد هزار و 793 دستگاهی،  معادل 0.3 ‌‌‌‌‌‌‌‌‌درصد،  را تجربه کرده است. به منوال گذشته بیشترین تولید آبی‌‌‌‌‌‌‌‌‌پوشان جاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مخصوص به مدل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پژو اختصاص دارد. این در حالی است که ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال‌‌‌‌‌‌‌‌‌حاضر فقط پژو 207 را از این خانواده به تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رساند.

این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی،  169هزار و 335 دستگاه پژو تولید کرده است. با توجه به تولید 268هزار و 992 دستگاهی خانواده پژو در سال 1402،  ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در تولید اعضای این خانواده افت حدودا 37 درصدی داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

در بین دیگر محصولات ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو،  گروه سورن تیراژ 136 هزار و 6 دستگاهی را در سال گذشته از خود به جا گذاشته است. با در نظر گرفتن تیراژ 62 هزار و 828 دستگاهی این گروه خودرویی در سال پیش از آن،  ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها توانسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند تولید در این گروه را بیش از دو برابر کنند.

طبق آمار منتشره در سایت کدال،  دنا نیز طی سال پیش نسبت به سال 1402 تیراژ بیشتری داشته است. ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو اعلام کرده در سال گذشته 91 هزار و 921 دستگاه دنا را به تولید رسانده است. بنابراین با توجه به تیراژ 86هزار و 694 دستگاهی این خودرو در سال 1402،  تولید دنا 6 درصد بالا رفته است.

دیگر محصول ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو به نام رانا پارسال را با افت پشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌سر گذاشته است. طبق اطلاعات منتشر‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده در کدال،  تا پایان اسفند 15 هزار و 861 دستگاه رانا در این شرکت به تولید رسیده است. بنابراین با در نظر گرفتن تیراژ 24هزار و 56 دستگاهی سال پیش از آن،  تولید رانا 34 ‌‌‌درصد افت را به خود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیند. ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در سال گذشته 16 هزار و 475 دستگاه هایما را مونتاژ کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند،  این در حالی است که در سال پیش از آن،  تیراژ این مونتاژی چینی 22 ‌‌‌هزار و 810 دستگاه بود. بنابراین مونتاژ هایما در سال 1403 حدود 27 ‌‌‌درصد افت کرده است. طبق آمار منتشره در کدال،  ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در مدت زمان یاد‌شده 71 هزار و 667 دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در سال 1402به میزان 49 هزار و 751 دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود.  بنابراین تولید تارا در این مدت زمان رشد 44 درصدی را به ثبت رسانده است. در آمار تولید ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو آیتمی به نام خودروهای تولیدی تجاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشده سایت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها وجود دارد که عدد درج‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده در مقابل آن،  321 دستگاه است. همچنین بخش دیگری به نام «دیگر محصولات» تعریف شده که تولید ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در این بخش 36 هزار و 164 دستگاه بوده است.

سری هم به سایپا بزنیم. دومین خودروساز بزرگ کشور در سال گذشته 256 هزار و 971 دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ که این رقم در سال 1402 به میزان 283 هزار و 615 دستگاه بوده است. بنابراین در این مدت زمانی نارنجی‌‌‌‌‌‌‌‌‌پوشان جاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌مخصوص 26 هزار و 644 دستگاه،  معادل 9.4 درصد کمتر،  تولید خودروی سواری داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

بیشترین حجم از سبد محصولات این شرکت در سال 1403 به خانواده ایکس 200 (تیبا،  کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است. طبق اعلام سایپا این شرکت در این سال 208 ‌‌‌هزار و 98 دستگاه خودرو از این گروه تولید کرده است. این رقم در سال پیش از آن 232 هزار و 777 دستگاه بوده است،  بنابراین در این مدت زمان تولید این محصولات سایپا 10.6 درصد کمتر شده است.

سایپا همچنین توانسته در مدت مذکور 48هزار و 842 دستگاه از خانواده  شاهین را به تولید برساند. این در حالی است که سال 1402 تیراژ شاهین 50 هزار و 819 دستگاه بود. با این حساب،  تولید شاهین در سال 1403 نسبت به 1402 کاهش 3.9 درصدی داشته است.

دومین خودروساز بزرگ ایران در بازه زمانی تحت بررسی 31 دستگاه آریا اتوماتیک نیز تولید کرده است البته در سال 1402 نیز تنها 19دستگاه آریا اتوماتیک در این شرکت تولید شده بود.

پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو به عنوان سومین خودروساز بزرگ کشور در سال پیش،  103 هزار و 227 دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده است. در مقایسه با تیراژ 100 هزار و 248 دستگاهی سال 1402،  تولید این شرکت دوهزار و 979 دستگاه معادل 3 درصد بیشتر شده است.

پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در سال گذشته کوئیک دنده معمولی،  ساینا اس،  سهند و گروه Q200 را به تولید رسانده است. طبق گزارش ارسالی به بورس،  گروه Q200 پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو تیراژ 68 هزار و 345 دستگاهی در سال 1403 داشته که نسبت به سال پیش از آن با تیراژ 78 هزار و 297 دستگاهی،  از افت 12.7 درصدی حکایت دارد.

پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در حالی ‌‌‌هزار و 234دستگاه کوئیک معمولی دنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای را طی سال گذشته تولید کرده که در سال 1402،  21هزار و 916 دستگاه از این خودرو را به تولید رسانده بود. این محصول از مهر تاکنون هیچ تولیدی نداشته و به نظر می‌‌‌رسد پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو آن را از سبد محصولاتش حذف کرده است. خودروساز سوم ایران همچنین در سالی که پشت سر گذاشتیم 14 هزار و 131 دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند سال 1402 تنها 53 دستگاه تولید شد.

پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در بازه زمانی تحت بررسی 19هزار و 517 دستگاه ساینا اس را نیز تولید کرده است. این خودرو درسال 1402 هیچ تولیدی در پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو نداشت.

تولید ماهانه خودروسازان
تولید خودروی سواری در اسفند با افت 2.5درصدی نسبت به بهمن مواجه بوده است. بر این اساس خودروسازان در بهمن ماه 89هزار و 963 دستگاه محصول سواری را تولید کرده بودند،  اما در اسفند ماه،  تیراژ آنها به 87 هزار و 659 دستگاه رسیده است. بنابراین تولید ماهانه خودروسازان نیمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌دولتی،  2.5 درصد کاهش یافته است.

ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو تنها خودروسازی است که در ماه پایانی سال رشد تولید را تجربه کرده است. این شرکت در اسفند ‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه 59 هزار و 778 دستگاه تولید داشته که در مقایسه با تیراژ 57 ‌‌‌هزار و 214 دستگاهی بهمن،  نشان از رشد دو‌‌‌هزار و 564 دستگاهی و 4.5 درصدی دارد. سایپا نیز تولید 19 هزار و 584 دستگاهی در ماه پایانی سال داشته که در مقایسه با تیراژ 23 هزار و 277 دستگاهی بهمن افت 3 هزار و 693 دستگاهی و 15.8 درصدی را به خود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیند. همچنین پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو که تولید 9 ‌‌‌‌‌‌‌‌‌هزار و 472 دستگاهی در بهمن ‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه داشته،  در آخرین ماه از سال 8هزار و 297 دستگاه خودروی سواری تولید کرده تا افت تولید آن طی اسفند‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه به هزار و 175 دستگاه معادل 12.4 درصد،  برسد.

دنیای اقتصاد